USD 2.7496
EUR 3.1354
RUB 3.3338
თბილისი
1 მაისი - ეს დღე ისტორიაში
თარიღი:  

1 მაისი — გრიგორიანული კალენდრის 121-ე დღე (ნაკიან წლებში - 122-ე დღე). წლის ბოლომდე დარჩენილია 244 დღე.

დღის მოვლენები

          408 : ბიზანტიის იმპერიის ტახტზე ავიდა თეოდოსიუს II;

  • 1707 : შოტლანდია და ინგლისი გაერთიანდნენ.
  • 1776 : გერმანიაში ბავარიელი ილუმინატების საიდუმლო ორგანიზაცია შეიქმნა.
  • 1840 : გამოიცა მსოფლიოს პირველი საფოსტო მარკა „შავი პენი“, დიდი ბრიტანეთი.
  • 1851 : ლონდონში დაიწყო დიდი გამოფენა - პირველი მსოფლიო კულტურული და ინდუსტრიული მიღწევების ექსპოზიციათა სერიაში.
  • 1862 : აშშ-ს სამოქალაქო ომში ჩრდილოეთის ალიანსმა ახალი ორლეანი დაიკავა.
  • 1930 : სსრკ-ში ოფიციალურად გაიხსნა თურქესტან-ციმბირის მაგისტრალი.
  • 1930 : ნიუ-იორკში გაიხსნა ემპაირ-სტეიტ-ბილდინგი, იმ დროს მსოფლიოში უმაღლესი შენობა.
  • 1960 : ინდოეთში შეიქმნა მაჰარაშტრის, პენჯაბის და გუჯარათის შტატები.
  • 1982 : ფოლკლენდის კუნძულებზე ბრიტანეთმა დაბომბა ავიაბაზა პორტ-სტენლი.
  • 2003 : აშშ-ს პრეზიდენტმა ჯორჯ ბუშმა გამოაცხადა ომის დამთავრება ერაყში.
  • 2004 : ევროპის კავშირში 10 ახალი წევრი მიიღეს: კვიპროსი, ჩეხეთი, ესტონეთი, უნგრეთი, ლატვია, ლიტვა, მალტა, პოლონეთი, სლოვაკეთი და სლოვენია.
  • 2008 : აფხაზეთის კონფლიქტის ზონაში რუსეთის სამშვიდობო კონტინგენტის დამატებითი ძალები შევიდნენ.
  • 2009 :
    • კეროლ ენ დაფი ბრიტანეთის პირველი ქალი პოეტი-ლაურეატი გახდა ამ ტიტულის 340-წლიან ისტორიაში.
    • შვედეთი მეშვიდე ქვეყანა გახდა, სადაც ერთი სქესის წყვილთა ქორწინება ოფიციალურად დაშვებულ იქნა.
  • 2011 : ვატიკანში რომის პაპი იოანე-პავლე II ნეტარად შერაცხეს.

ამ დღეს დაბადებულნი

  • 1218 : რუდოლფ I — რომაელ-გერმანელთა მეფე
  • 1819 : ჰერმან მელვილი — ამერიკელი მწერალი
  • 1857 : მესხი, კოტე — ქართველი მსახიობი და რეჟისორი.
  • 1879 : სარაჯიშვილი, ვანო — ქართველი მუსიკოსი და ქართული პროფესიული ვოკალური ხელოვნების ერთ-ერთი ფუძემდებელი.
  • 1905 : კოსტერი, ჰენრი — გერმანელი კინორეჟისორი
  • 1905 : წერეთელი, დავით — ქართველი გეოგრაფი და მთამსვლელი
  • 1908 : ბაქრაძე, გიორგი კონსტანტინეს ძე — ქართველი მეცნიერ-ეკონომისტი
  • 1916 : ფორდი, გლენ — ამერიკელი კინომსახიობი
  • 1917 : დარიე, დანიელ — ფრანგი მსახიობი
  • 1924 : აბაშიძე, დავით — ქართველი მსახიობი.
  • 1930 : რიცოსი, იანის — ბერძენი პოეტი

ამ დღეს გარდაცვლილნი

  • 408 : არკადიუსი — აღმოსავლეთ რომის იმპერატორი
  • 1572 : პიუს V — რომის პაპი
  • 1904 : დვორჟაკი, ანტონინ — ჩეხი კომპოზიტორი
  • 1924 : დოდო აბაშიძე — ქართველი მსახიობი
  • 1951 : ერისთავი-ხოშტარია, ანასტასია — ქართველი პროზაიკოსი
  • 1963 : სამადაშვილი, ნიკო — ქართველი პოეტი.
  • 1978 : ხაჩატურიანი, არამ — სომეხი კომპოზიტორი
  • 1993 : ბერეგოვუა, პიერ — საფრანგეთის პრემიერ-მინისტრი (თვითმკვლელობა)
  • 1994 : სენა, აირტონ — ბრაზილიელი ავტომრბოლელი (ავტოკატასტროფა)
  • 2008 : ანტონი მამო — მალტის პირველი პრეზიდენტი
  • 2013 : კრის კელი — ჰიპ-ჰოპ დუეტ კრის კროსის წევრი

დღესასწაულები

  • მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:
    • ბასილი რატიშვილი
    • ღირსი იოანე
    • მოწამენი: ბიქტორი, ზოტიკე, ზენონი, აკვინდინე და სევერიანე
    • კოზმან აღმსარებელი, ქალკედონელი ეპისკოპოსი და ღირსი ავქსენტი
    • იოანე ახალი
  • ისლამი
    • წინასწარმატყველ მუჰამედის დაბადების დღე, მავლინ ან-ნაბი.
  • აგრეთვე:
    • მშრომელთა საერთაშორისო დღე - აღინიშნება მრავალ ქვეყანაში. შემოღებულ იქნა აშშ-ში 1884 წელს დაწყებული მშრომელთა საერთო სახალხო გაფიცვის გამო.
    • აშშ - შემწყნარებლობის დღე (1955)
    • მარშალის კუნძულები - დამოუკიდებლობისა და კონსტიტუციის დღე (1986)
    • ყაზახეთი - ყაზახეთის ხალხთა ერთიანობის დღე.
ბლოგი
ვინ გახდება ახალი პაპი?
რომის პაპი არამხოლოდ რელიგიური, არამედ პოლიტიკური ინსტიტუციაცაა. მას მნიშვნელოვანი გავლენა აქვს საერთაშორისო ურთიერთობებზე, მით უფრო რომ დიპლომატიურ მისიებში, ტრადიციულად, რომის ნუნციუსი - ელჩი - სხვა დიპლომატების კოლეგიაში მოწინავე პოზიციაზე დგას და დეკანის პატივსაცემ პოზიციას იკავებს ხოლმე. პაპის პოლიტიკურ პოზიციას მთელს ქრისტიანულ სამყაროზე აქვს გავლენა, შესაბამისად, თუ ვინ იქნება რომის შემდეგი ეპისკოპოსი (პაპობის კიდევ ერთი დასახელება) ძალიან მნიშვნელოვანია.
პაპის არჩევა კარდინალთა კოლეგიის მიერ ხდება, რომელსაც კონკლავი ეწოდება. ის პაპის გარდაცვალებიდან მე-15 დღიდან მე-20 დღემდე შეიძლება შეიკრიბოს, თუმცა თუკი კარდინალები უფრო მალე ჩავლენ რომში მისი დაწყება ადრეც დაშვებულია.
მხოლოდ იმ კარდინალებს აქვთ ფარულ კენჭისყრაში მონაწილეობის უფლება, ვინც ასაკით 80 წლის ქვემოთაა. ახლა 135 კარდინალი იღებს კონკლავში მონაწილეობას. 90 ხმა ანუ ორი მესამედია საჭირო იმისათვის, რომ კარდინალი პაპად იქნას არჩეული. აღსანიშნავია ისიც, რომ 135-დან 108 კარდინალი პაპი ფრანცისკეს მიერაა დანიშნული, რომელთა მნიშვნელოვანი ნაწილი მისი პოზიციის გამზიარებელია, შესაბამისად პროგრესულ-ლიბერალური ფრთის გამარჯვების შანსი მაღალია.
მაგრამ ერთი ფრთის სრული გამარჯვება მეორე ფრთაზე ვატიკანის შიგნით შესაძლოა დაპირისპირების საგანი გახდეს. სწორედ ამიტომ ზომიერი და შემრიგებელი კანდიდატის გამარჯვებაც არაა გამორიცხული, მით უფრო რომ წინასწარ თავის კანდიდატურას არავინ ასე არ ასახელებს და ადგილზე ხმის პირველი მიცემისას ბევრი რამ ხელახლა ლაგდება.
ვინაა თითოეული ფრთის ყველაზე ცნობილი წარმომადგენელი?
1. კონსერვატიული ფრთის ყველაზე სასურველი კანდიდატი აფრიკიდანაა. იგი გვინეელი კარდინალი რობერტ სარაა. იგი ფრანგულენოვანი, მკაცრად კონსერვატიული ფიგურაა და რადიკალური ისლამისა და გენდერული იდეოლოგიისაგან გამოწვეულ საფრთხეებზე საუბრობს. მას დიდი ხანია კონსერვატორი პოლიტიკური ფიგურები თუ კომენტატორები უჭერენ მხარს (არ აქვს მნიშვნელობა კათოლიკეები არიან თუ არა ისინი).
2. ლიბერალური ფრთის ყველაზე პოპულარული კანდიდატი ლუი ანტონიო ტაგალეა ფილიპინებიდან. მას აზიელ ფრანცისკესაც უწოდებენ ზედმეტსახელად, თუმცა ის კიდევ უფრო ლიბერალია ვიდრე ფრანცისკე იყო. იგი ეკლესიის შიგნით რეფორმების გატარებასა და მკაცრი დოქტრინების ლიბერალიზაციას ემხრობა.
3. ზომიერი ლიბერალების ყველაზე პოპულარული კანდიდატი ვატიკანის მოწინავე დიპლომატი და პაპი ფრანცისკეს სახელმწიფო მდივანი პიეტრო პაროლინია, რომელიც უკრაინაშიც არაერთხელ იმყოფებოდა და ღიად მოუწოდებს მსოფლიოს აქტიური ჩართულობისაკენ. ამ ეტაპზე მას პაპობის ყველაზე რეალისტურ კანდიდატად განიხილავენ.
4. ზომიერი კონსერვატორების სასურველი კანდიდატები ბევრია, მაგრამ მოწინავედ მაინც პიტერ ერდო - უნგრელი კარდინალი - სახელდება. მას ევროპაში ძალიან კარგად იცნობენ და მაღალი ქარიზმითაც ხასიათდება.
ცხადია ესენი მხოლოდ მოწინავე შანსის მქონე კარდინალები არიან, მაგრამ რეალურად რა მოხდება ეს მხოლოდ ადგილზე გადაწყდება კენჭისყრისას. არიან სხვა პოტენციური კანდიდატებიც, რომელთა გამარჯვების შანსი არსებობს და რაიმეს წინასწარ თქმა შეუძლებელია. მათ შორისაა იერუსალიმის ლათინი პატრიარქი პიერბატისტა პიცაბალა, რომელიც შეიძლება ყველასათვის მისაღებ კანდიდატად ქცეულიყო, მაგრამ მისი ახალგაზრდობიდან გამომდინარე - 60 წლისაა და ხანგრძლივი პაპობის შანსი მაღალია - შეიძლება მას დიდი მხარდაჭერა არ ჰქონდეს. თუმცა წინასწარ რაიმეს თქმა შეუძლებელია და სრულიად დასაშვებია მივიღოთ შედარებით უცნობი ან ნაკლები შანსის მქონე პაპად არჩეული კარდინალი - ისტორიულად ასეთი შემთხვევები არაერთი ყოფილა.
სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.