,
გთავაზობთ გასული კვირის - 24-30 მარტის მნიშვნელოვან მოვლენებს საქართველოს ეკონომიკაში.
საერთაშორისო საკრედიტო სარეიტინგო სააგენტო Moody’s-მა საქართველოს სუვერენული რეიტინგი Ba2 დონეზე უცვლელად დატოვა, თუმცა მისი პერსპექტივა "სტაბილურიდან" "ნეგატიურამდე" შეამცირა. აღნიშნული ცვლილება მნიშვნელოვნად უკავშირდება ქვეყნის პოლიტიკურ და გეოპოლიტიკურ გამოწვევებს, რაც საქართველოს მომავალ ეკონომიკურ და ფინანსურ მდგრადობაზე უარყოფითად შეიძლება აისახოს.
Moody’s-ის ანგარიშში აღნიშნულია, რომ საქართველოს ინსტიტუციური და მმართველობითი სტაბილურობა საფრთხის წინაშე დგას. ქვეყნის პოლიტიკურ გარემოში მიმდინარე ცვლილებები, მათ შორის, "უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ" კანონის მიღება 2024 წლის მაისში და ევროკავშირში გაწევრიანების პროცესის შეფერხება, მნიშვნელოვნად ზრდის გაურკვევლობას.
ასევე, Moody's-ი მიუთითებს, რომ საქართველოს საერთაშორისო სავალუტო ფონდის (IMF) პროგრამის დროებითი შეჩერება და ცენტრალური ბანკის მმართველობის ცვლილებები აჩენს კითხვებს ეროვნული ბანკის მმართველობითი პოლიტიკის შესახებ, ეს კი Moody’s-ის შეფასებით, ასუსტებს საქართველოს ინსტიტუციურ და მმართველობით სტრუქტურებს.
საერთაშორისო სარეიტინგო სააგენტო S&P Global-ის თანახმად, 2025 წლისთვის საქართველოს საბანკო სექტორი კვლავაც სტაბილური და კონკურენტუნარიანია რეგიონში. ამასთან, ხაზგასმულია, რომ საბანკო რეგულირების მხრივ რეგიონში საქართველო კვლავ მოწინავე პოზიციაზეა, თუმცა გამოთქმულია შეშფოთება, რომ ქვეყანაში მიმდინარე პოლიტიკური პროცესები და დემოკრატიისგან დაშორება, შესაძლოა, სებ-ის დამოუკიდებლობაზეც აისახოს.
"ჩვენ კვლავაც მივიჩნევთ, რომ საქართველოში საბანკო რეგულირება და ზედამხედველობა რეგიონში ყველაზე განვითარებულია, თუმცა დემოკრატიული პრინციპებისგან დაშორებამ შესაძლოა გავლენა მოახდინოს საბანკო სექტორის რეგულირებაზე და ეროვნული ბანკის დამოუკიდებლობაზე", - წერს S&P Global-ი.
2025 წლის I კვარტალში ბიზნეს კლიმატი წლიურად გაუარესდა - ამის შესახებ საქართველოს ბიზნეს ასოციაციის მიერ გამოქვეყნებულ BAG ინდექსშია ნათქვამი.
„2025 წლის I კვარტალში, BAG ბიზნეს კლიმატის მაჩვენებელმა 31.9 ქულა შეადგინა, მათ შორის, ბიზნესის მიმდინარე მდგომარეობის მაჩვენებელი 13.9, ხოლო ბიზნესის მოლოდინის მაჩვენებელი 51.5 ქულაა. 2025 წლის I კვარტალში, 2024 წლის IV კვარტალთან შედარებით, BAG ბიზნეს კლიმატი 3.3 ქულით გაუარესდა. აღნიშნულ პერიოდში, გამოკითხული კომპანიების მიერ მიმდინარე მდგომარეობის შეფასება 14.7 ქულით გაუარესდა, ხოლო მომდევნო 6 თვის მოლოდინის მაჩვენებელი 9.6 ქულით გაუმჯობესდა. 2025 წლის I კვარტალის სამივე შედეგი გაუარესებულია 2024 წლის I კვარტალთან შედარებითაც. კერძოდ, ბიზნეს კლიმატის მაჩვენებელი გაუარესდა 11.6 ქულით, მიმდინარე მდგომარეობის შეფასება 13.5 ქულით, ხოლო მომდევნო 6 თვის მოლოდინის შეფასება 9.4-ით“, - ნათქვამია დოკუმენტში.
თბილისის მერია დიდი დიღმიდან მეტრო "დიდუბის" მიმართულებით 7.5-კილომეტრიანი ტრამვაის ხაზის მშენებლობას გეგმავს. პროექტის თანახმად, ახალ მარშრუტს 11 გაჩერება ექნება და მას ტრამვაის 10 შემადგენლობა უნდა მოემსახუროს. ის გაივლის მირიან მეფის ქუჩას, აღმაშენებლის ხეივანს, გრიგოლ რობაქიძის გამზირს, გადაკვეთს შოთა შალიკაშვილის სახელობის ხიდს და მისი საბოლოო გაჩერება მეტრო დიდუბეს მიმდებარედ იქნება. ფასების გამოკვლევის შემდეგ გახდება ცნობილი თუ რამდენი მილიონი დოლარი დაჯდება აღნიშნული პროექტის განხორციელება.
სამშენებლო სამუშაოები ჩატარდება Design-Build (DB) მეთოდით, რაც გულისხმობს როგორც საპროექტო დოკუმენტაციის მომზადებას, ისე უშუალოდ მშენებლობას. პროექტის თანახმად, ტრამვაის ხაზი დააკავშირებს დიდი დიღმის მე-3 და მე-4 მიკრორაიონებს მეტრო დიდუბესთან, რაც მნიშვნელოვნად გააუმჯობესებს მგზავრთა გადაადგილებას. პროექტის თანახმად, ტრამვაის ერთ შემადგენლობას არანაკლებ 300 მგზავრის გადაყვანა უნდა შეეძლოს.
კომერციული ბანკების მიერ გაცემული სესხების მოცულობა 2025 წლის თებერვალში, წინა თვესთან შედარებით 108.11 მილიონი ლარით (0.17%-ით) შემცირდა (გაცვლითი კურსის ეფექტის გარეშე, 0.63%-ით გაიზარდა) და თებერვლის ბოლოს 62.58 მილიარდი ლარი შეადგინა. სესხების წლიურმა ზრდამ გაცვლითი კურსის ეფექტის გამორიცხვით 17.43% შეადგინა. ამავე პერიოდში ეროვნული ვალუტით გაცემული სესხების მოცულობა 275.56 მლნ ლარით (0.78%-ით) გაიზარდა, ხოლო უცხოური ვალუტით გაცემული სესხების მოცულობა 383.66 მლნ ლარით (1.40%-ით) შემცირდა (გაცვლითი კურსის ეფექტის გარეშე, გაიზარდა 0.44%-ით).
საბანკო სექტორში განთავსებული დეპოზიტების მოცულობამ 2025 წლის თებერვლის ბოლოსათვის 57.98 მილიარდი ლარი შეადგინა, რაც 978.11 მილიონი ლარით, 1.66%-ით ნაკლებია წინა თვის ბოლოს არსებულ მაჩვენებელზე (გაცვლითი კურსის ეფექტის გარეშე 0.65%-ით ნაკლები). დეპოზიტების წლიურმა ზრდამ გაცვლითი კურსის ეფექტის გარეშე 11.78% შეადგინა. თებერვალში, წინა თვესთან შედარებით, ვადიანი დეპოზიტები შემცირდა 429.98 მილიონი ლარით, ანუ 1.57%-ით (გაცვლითი კურსის ეფექტის გარეშე 0.63%-ით შემცირდა), ხოლო მოთხოვნამდე დეპოზიტები 548.13 მილიონი ლარით, ანუ 1.74%-ით შემცირდა (გაცვლითი კურსის ეფექტის გარეშე შემცირდა 0.67%-ით).
ეროვნული ბანკის სტატისტიკის თანახმად, 2025 წლის თებერვალში ქართულმა ბანკებმა სულ 3,499 იპოთეკური კრედიტი გასცეს, რომელთა მთლიანი ღირებულებაც 328 მილიონ ლარს შეადგენდა. ახალი იპოთეკური სესხების რაოდენობა წინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით 18.5%-ით შემცირდა, ხოლო გაცემული კრედიტების პორტფელი კი 2%-ით გაიზარდა. ეს ნიშნავს, რომ ბანკები საშუალოდ უფრო ნაკლებ იპოთეკებს გასცემენ ვიდრე გასულ წელს, თუმცა საშუალო იპოთეკური სესხის ზომა კი გაიზარდა.
საქართველოში მოქმედმა კომერციულმა ბანკებმა სებ-ს 2025 წლის პირველი ორი თვის ფინანსური შედეგები უკვე წარუდგინეს. ფინანსური მაჩვენებლების თანახმად, 19 კომერციული ბანკის ჯამური მოგება 462 მილიონ ლარს შეადგენდა, რაც წინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით 1.5 მილიონი ლარით, ანუ 0.3%-ით მეტია. 19 ბანკიდან იანვარ-თებერვალში 14 მოგებაზე იყო, 5-მა კი პერიოდი ზარალით დაასრულა.
სტატისტიკის თანახმად, მოგების მიხედვით პირველ ადგილს კვლავ საქართველოს ბანკი იკავებს, რომელმაც 2025 წლის იანვარ-თებერვალში 256 მილიონი ლარის მოგება მიიღო. ეს თანხა წინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით 19.1 მილიონით, ანუ 8%-ით არის გაზრდილი. მოგებით მეორე ადგილზეა "თიბისი ბანკი" 172 მილიონი ლარით, რაც წლიურად 2.6 მილიონით, ანუ 1.6%-ით არის გაზრდილი. მესამე პოზიციას კი "ლიბერთი ბანკი" იკავებს 18.4 მილიონიანი მოგებით, რაც წლიურად 12.5%-ით არის გაზრდილი.
საქართველოს ეროვნული ბანკი ავრცელებს განცხადებას, რომლის თანახმადაც გარკვეულ მედიასაშუალებებში ვრცელდება დეზინფორმაცია თითქოს ქვეყანაში Visa და Mastercard-ის შეზღუდვა იგეგმება. სებ-ი მიუთითებს არასწორ ინტერპრეტაციებზე, რაც მყისიერი გადახდების სისტემისა და ღია ბანკინგის განვითარების მიმართულებით ხუთშაბათს სებ-ის ვიცეპრეზიდენტის, ეკატერინე გალდავას მიერ გაკეთებულ განცხადებას მოჰყვა. ეროვნული ბანკი მიუთითებს, რომ მყისიერი გადახდის სისტემებს აქვთ პოტენციალი განსაკუთრებით მცირე მეწარმეებს შესთავაზონ მომსახურების საფასურის მიღების ეფექტური გზა და აღნიშნულის განვითარებისთვის სებ-ი ფინქტექებთან და მსოფლიო ბანკთან მჭიდროდ პარტნიორობს.
საქართველოს ეროვნულ ბანკსა და ჩინეთის ცენტრალურ ბანკს შორის, ორმხრივი თანამშრომლობის გაფართოებისა და გაძლიერების მიზნით, ურთიერთგაგების მემორანდუმს მოეწერა ხელი. შეთანხმებას საქართველოს ეროვნული ბანკის პრეზიდენტმა ნათია თურნავამ და ჩინეთის ცენტრალური ბანკის პრეზიდენტმა პან გონგშენგმა მოაწერეს ხელი.
"ურთიერთთანამშრომლობის მემორანდუმი გლობალურ ფინანსურ გარემოში საერთო გამოწვევების გადასაჭრელად, სისტემური რისკების შესამცირებლად, ორ ქვეყანას შორის ვაჭრობის და ბიზნეს ურთიერთობის ხელშეწყობას, ასევე ფინანსური სტაბილურობის განსამტკიცებლად მჭიდრო თანამშრომლობას ითვალისწინებს,"- ნათქვამია სებ-ის მიერ გამოქვეყნებულ ინფორმაციაში.
წყარო:bm.ge
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
