,
ბრიტანული სამაუწყებლო კომპანიის „ბიბისის“ (BBC) ვებ-გვერდზე გამოქვეყნებულია სარედაქციო სტატია სათაურით „პუტინმა და ტრამპმა ტელეფონით მეორედ ისაუბრეს: რა შეთანხმებას მიაღწიეს მოსკოვმა და ვაშინგტონმა“, რიმელშიც განხილულია რუსეთისა და აშშ-ის პრეზიდენტების საუბრის მთავარი მომენტები, მოცემულია „ბიბისის“ ჟურნალისტების მიერ გაკეთებული კომენტარები და ანალიზი.
გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:
დონალდ ტრამპმა და ვლადიმერ პუტინმა ისევ ისაუბრეს ტელეფონით - მეორედ მას შემდეგ, რაც ტრამპი პრეზიდენტის უფლებამოსილებას შეუდგა და უკრაინაში მშვიდობის დამყარების თავისი გეგმის შესრულება დაიწყო.
რა თქვეს კრემლში: „იყო გულახდილი საუბარი“
კრემლის მიერ გავრცელებული შეტყობინების თანახმად, პუტინმა და ტრამპმა „გააგრძელეს აზრთა ფართო და გულახდილი გაცვლა-გამოცვლა უკრაინის სიტუაციის იირგვლივ“ და დაადასტურეს განზრახვა სამომავლოდაც მიქციონ ყურადღება და მიმართონ ძალისხმევა კონფლიქტის დარეგულირებისათვის“.
ვლადიმერ პუტინმა განუცხადა დონალდ ტრამპს, რომ კრემლი მზადაა კონფლიქტის მოგვარების გზების ერთობლივი ძიება-შემუშავებისათვის და მხარი დაუჭირა აშშ-ის პრეზიდენტის იდეას - რუსეთმა და უკრაინამ ერთობლივად 30 დღით შეწყვიტონ ერთმანეთის ენერგეტიკული ობიექტების დაბომბვა. რუსეთის პრეზიდენტმა ხაზი გაუსვა რამდენიმე არსებით მომენტს: „30-დღიანი პაუზის დროს მკაცრად უნდა გაკონტროლდეს ცეცხლის შეწყვეტის რეჟიმი ფრონტის მთელ ხაზზე, უნდა შეჩერდეს იძულებითი მობილიზაცია უკრაინაში და უკრაინის არმიის გადაიარაღება, - ნათქვამია შეტყობინებაში.
ვლადიმერ პუტინმა დონლდ ტრამპს აცნობა, რომ 19 მარტს მოხდება ტყვეების გაცვლა: რუსეთიც და უკრაინაც, თითოეული მხარე 175-175 ჯარისკაცს გაათავისუფლებს.
კრემლის განცხადებაში ასევე აღნიშნულია, რომ მხარეებმა მოილაპარაკეს „გააგრზელონ ძალისხმევა უკრაინის კონფლიქტის მოგვარებისათვის“ და ამ მიზნით შექმნიან რუსულ და ამერიკულ საექსპერტო ჯგუფებს.
რა თქვეს თეთრ სახლში: უკრაინა მხოლოდ ორ აბზაცში
თეთრი სახლის განცხადება შედარებით მოკლე აღმოჩნდა. მიუხედავად იმისა, რომ პრეზიდენტის წარმომადგენელი დენ სკავინო აცხადებდა - მოლაპარაკება „კარგად მიდისო“, დასკვნით განცხადებაში უკრაინა მხოლოდ ორ აბზაცშია მოხსენიებული. ერთში ასეა ნათქვამი: „ლიდერები შეთანხმდნენ, რომ მშვიდობისაკენ წინსვლა დაიწყება ცეცხლის შეწყვეტით ენერგეტიკული ინფრასტრუქტურის ობიექტებზე, ასევე შავი ზღვის აკვატორიაში, რომლის ტექნიკურ დეტალებზე მოლაპარაკება გაგრძელდება“.
ტელეფონით საუბრის დროს დონალდ ტრამპმა და ვლადიმერ პუტინმა განიხილეს ახლო აღმოსავლეთში შექმნილი სიტუაცია, ისრაელისა და ირანის როლზე და ა.შ.
მოგვიანებით თავის სოციალურ ქსელში დონალდ ტრამპმა დაწერა, რომ საუბრის დროს „უკრაინის შესახებ ბევრი ელემენტი შეთანხმდა“ და აღნიშნა, რომ „კიდევ ბევრი რამ არის გასაკეთებელი“.
კომენტარი: რაზე შეთანხმდნენ და რაზე ვერ მოილაპარაკეს
BBC-ის კორესპონდენტის ელისაბედ ფოხტის თქმით, კრემლისა და თეთრი სახლის მიერ გამოქვეყნებულ განცხადებებში, რა თქმა უნდა, ბევრი რამ არის მნიშვნელოვანი. პირველ რიგში კი შეთანხმება რუსეთ-უკრაინის დარტყმების დაუყონებლივი შეწყვეტის შესახებ ენერგეტიკულ ობიექტებზე. ასეთი ინიციატივები ომის დაწყებიდან რამდენჯერმე განიხილებოდა, მათ შორის, უკრაინის ინიციატივით. ზოგჯერ იყო მომენტი, რომ მოსკოვი და კიევი ახლოს მივიდნენ შეთანხმების გასაფორმებამდე, მაგრამ დღემდე ეს ვერ მოხერხდა.
თუ კიევი შეთანხმებას მხარს დაუჭერს (და, ალბათ, ასეც მოხდება), ამ ფაქტს უდიდესი მნიშვნელობა ექნება - პირველ რიგში უკრაინის მოსახლეობისათვის, რომლებიც უკვე ორი წელია ელექტროენერგიისა და წყლის მუდმივი გათიშვების პირობებში ცხოვრობენ.
რაც შეეხება ტყვეების გაცვლას, ესეც, რასაკვირველია, მნიშვნელოვანი ჰუმანიტარული ხასიათის მქონე ნაბიჯია, თუმცა მსგავსი გაცვლა ადრეც ბევრჯერ მომხდარა, ბევრად უფრო მასშტაბური სახით - დონალდ ტრამპის პრეზიდენტად არჩევამდე და ამაში რაიმე ზეგანსაკუთრებული არაფერი ჩანს.
სატელეფონო ზარის მთავარი ინტრიგა მაინც ამერიკული ინიციატივის ბედი იყო - ცეცხლის 30-დღიანი შეწყვეტის პერსპექტივა. გასულ კვირას ვლადიმერ პუტინმა თქვა, რომ პრინციპში ეთანხმება საომარი მოქმედებების შეჩერებას, მაგრამ იქვე თავისი პირობები წამოაყენა.
რამდენიმე დღის განმავლობაში ჟურნალისტები და ანალიტიკოსები მკითხაობდნენ, დათანხმდება თუ არა თეთრი სახლი კრემლის მოთხოვნების ნაწილზე მაინც - ვთქვათ, სუკრაინისათვის სამხედრო დახმარების სრულ შეჩერებაზე, ან უკრაინის ჯარში გაწვევის მიზნით მობილიზაციის შეწყვეტაზე... ან პირიქით, რას მოსთხოვს სანაცვლოდ მოსკოვს ვაშინგტონი. ჯერ-ჯერობით, როგორც განცხადებებიდან ჩანს, არცერთი არ მომხდარა და არც მეორე.
კრემლის შეტყობინებით თუ ვიმსჯელებთ, გამოდის, რომ ვლადიმერ პუტინი ძველებურად აქცენტს აკეთებს უკრაინისათვის დასავლეთის დახმარების შეწყვეტაზე, მათ შორის სადაზვერვო მონაცემებით უზრუნველყოფაზე. თეთრი სახლის განცხადებაში არ ჩანს, რომ აშშ რუსეთის პრეტენზიას გაითვალისწინებს.
ლიდერები უკრაინის კონფლიქტის დარეგულირებისათვის ძალისხმევის გაძლიერების მიზნით საექსპერტო ჯგუფების შექმნაზე კი შეთანხმდნენ, მაგრამ როგორ მონაწილეობას მიიღებს მათ საქმიანობაში კიევი, ეს არ არის გარკვეული. პრაქტიკაში ჯგუფების შექმნა ორ რამეს ნიშნავს: პირველი - უახლოეს კვირეებში ჩვენ შეიძლება მოწმენი გავხდეთ იმისა, რომ იქნება მეტი შეხვედრა მაღალ დონეზე. მეორე - ჯერ-ჯერობით ყველაფერი იმაზე ლაპარაკობს, რომ ჯერ-ჯერობით უკრაინის კონფლიქტის დასრულებას მხოლოდ დონალდ ტრამპის სურვილი აშკარად არ ჰყოფნის.
ანალიზი: თეთრი სახლის პოზიცია შერბილდა?
აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტში BBC-ის კორესპონდენტის ტომ ბეითმენის აზრით, თეთრი სახლის განცხადება ვლადიმერ პუტინისა და დონალდ ტრამპის სატელეფონო საუბრის შედეგების თაობაზე შეიძლება შეფასდეს როგორც აშშ-ის ადმინისტრაციის პოზიციის შერბილება იმასთან შედარებით, რომელიც მას ერთი კვირის წინ ჰქონდა.
როცა გასულ კვირაში ამერიკელთა დელეგაცია ჯედაში (საუდის არაბეთში) უკრაინელებს შეხვდა, მათ აიძულეს კიევი დათანხმებოდა თეტრი სახლის ინიციატივას ცეცხლის 30-დღიანი სეწყვეტის თაობაზე. იმ დროს ვაშინგტონმა განაცხადა, რომ „ბურთი რუსების მხარეზეაო“, ანუ კრემლს უნდა ეთქვა თავისი სიტყვა. ახლა კი ძველებურ მოთხოვნას თეთრი სახლი უნდა დაემშვიდობოს - ფრაზა საერთოდ გაქრა აშშ-ის ადმინისტრაციის ლექსიკონიდან.
ამის ნაცვლად დონალდ ტრამპის მთავრობა აცხადებს, რომ „მშვიდობისაკენ სვლა“ დაიწყება ორივე მხარის თანხმობით ენერგეტიკული ობიექტების დაბომბვების შეჩერებაზე, შემდეგ კი მოლაპარაკება გაფართოვდება ჯერ ესკალაციის შესუსტებით, ბოლოს კი ცეცხლის სრული შეწყვეტით.
დონალდ ტრამპის ადმინისტრაცია ამ პრიცესს დიდ პროგრესად წარმოსახავს, მაგრამ როგორ შეაფასებს უკრაინა? კიევი, ალბათ, იფიქრებს, რომ რუსეთს ჯერ დროის მოგება სურს, შემდეგ ახალ მოთხოვნებს დაამატებს და საბოლოოდ ამერიკას იძულებით უკან დაახევინებს. ვნახოთ.
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
