,
რუსული „ნეზავისიმაია გაზეტას“ (Независимая газета) 20 აპრილის ნომერში გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „აფხაზეთი საქართველოსთან ვაჭრობის ფრთხილ აღდგენას იწყებს“ (ავტორი - იური როქსი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
აფხაზეთმა ნაწილობრივ გააუქმა საქართველოდან შეტანილ პროდუქციაზე დაწესებული ემბარგო ფიზიკური პირებისათვის: პრეზიდენტმა ასლან ბჟანიამ დაამტკიცა 14 პოზიცია, რომლის იმპორტი აფხაზეთში ლეგალურად შეიძლება. მართალია, დოკუმენტი ოფიციალურად არ გამოქვეყნებულა, მაგრამ მას ხელი ჯერ კიდევ 31 მარტს მოეწერა.
ემბარგო საქართველოდან შეტანილ ტვირთებზე აფხაზეთის ხელმძღვანელობამ 2007 წელს შემოიღო, სერგეი ბაღაფშის ბრძანებულების საფუძველზე, რომელიც ქართული ჯარის კოდორის ხეობაში შეყვანამ გამოიწვია. იმ პერიოდიდან მოყოლებული, აფხაზეთი ძირითადად რუსეთთან ვაჭრობდა და რუსული პროდუქციის იმპორტს ახდენდა.
მაგრამ მას შემდეგ „ბევრმა წყალმა ჩაიარა“, დღეს სიტუაცია მნიშვნელოვნად არის შეცვლილი. აფხაზური სტრატეგიის გადახედვას ბიძგი მისცა რუსეთის მიმართ დაწესებულმა სანქციებმა - აფხაზეთს სატრანზიტო ფუნქციის შესრულების შესაძლებლობა გაუჩნდა, თუმცა, რა თქმა უნდა, პირველი ნაბიჯები საკმაოდ ფრთხილია: ასლან ბჟანიას მიერ დამტკიცებულ ჩამონათვალში შევიდა მცენარეების ნერგები, თესლი, შინაური ფრინველი, პირუტყვის საკვები, სასოფლო-სამეურნეო ტექნიკა, ავტომობილები, სათადარიგო ნაწილები, ძრავის ზეთი და სხვა მოწყობილობები.
როგორც აფხაზეთის სახელმწიფო საბაჟო კომიტეტის თავმჯდომარის მოადგილე ალიას ლაბახუამ განმარტა, ამ გადაწყვეტილებით ისარგებლებენ მხოლოდ ფიზიკური პირები, მათ ფაქტიურად მხოლოდ იმდენი ტვირთის გადატანის უფლება მიეცათ, რამდენიც ავტომანქანის საბარგულში ჩაეტევა, კერძო კომპანიებისათვის (იურიდიული პირებისათვის) კი ემბარგო კვლავ ძალაში რჩება.
როგორც აფხაზი პოლიტოლოგი, გაზეთ „ჩეგემსკაია პრავდის“ მთავარი რედაქტორი ინალ ხაშიგი ამბობს „ნეზავისიმაია გაზეტას“ კორესპონდენტთან საუბარში, „მიუხედავად იმისა, რომ ქართულ-აფხაზური ომი 30 წლის წინ დასრულდა, ყოველი აფხაზური მთავრობა საქართველოსთან ვაჭრობას ფრთხილად უდგება. არადა, ვაჭრობა, ოფიციალური ემბარგოების მიუხედავად, პრაქტიკულად არ შეწყვეტილა, აფხაზური ბაზარი სავსე იყო კონტრაბანდული პროდუქციით. იყო მცდელობები სიტუაციის შეცვლის მიზნით, ვაჭრობის ლეგალიზებისათვის, მაგრამ მსგავს განზრახვებს დღესაც აქტიურად ეწინააღმდეგება აფხაზური საზოგადოების ნაწილი, რომლის წარმომადგენლების აზრით, „მტერთან ვაჭრობა არ შეიძლება“.
ამიტომაც, ინალ ხაშიგის თქმით, არალეგალურად არსებული ვაჭრობის ლეგალიზება არ მოისურვა არც ალექსანდრე ანქვაბმა და არც რაულ ხაჯიმბამ. ალბათ, სიტუაცია არც ახლა შეიცვლებოდა, რომ არა რუსეთის მიერ დაწყებული „სპეცოპერაცია“ უკრაინის წინააღმდეგ. „სპეცოპერაციამ“ ბევრ საკითხის კორექტირება მოახდინა, მათ შორის სავაჭრო მარშრუტებისაც. რუსეთისათვის გამოცხადებული სანქციების გამო ბევრი პროდუქტი აფხაზეთში საქართველოს გავლით შემოდის, ამიტომაც პრეზიდენტს ამგვარი გადაწყვეტილების მიღება მოუწია, თუმცა შეზღუდვები მაინც რჩება“.
თბილისში აფხაზეთთან სავაჭრო კავშირების აღდგენას პოზიტიურ მოვლენად აფასებენ, ურთიერთობის ნორმალიზების გათვალისწინებით. კაცმა რომ თქვას, საქართველო ისედაც ძალიან ბევრს აკეთებს აფხაზეთის დასაბრუნებლად (ხელახლა შემოერთების მიზნით). კერძოდ, კონსტიტუციაში აფხაზური ენა ქართულ ენასთან ერთად, სახელმწიფო ენად ითვლება. აფხაზეთის ყველა ენერგოხარჯს საქართველოს ბიუჯეტი ანაზღაურებს.
აფხაზეთის (ისევე როგორც „სამხრეთ ოსეთის“) მოსახლეობისათვის არსებობს უამრავი უფასო პროგრამები სამედიცინო დარგში, განათლებისა და კულტურის სფეროებში. ზუგდიდთან ახლოს, პრქტიკულად აფხაზებისათვის მოქმედებს 220-ადგილიანი სუპერთანამედროვე მრავალპროფილიანი სამედიცინო კლინიკა, იქვეა სასტუმროც პაციენტების ნათესავებისათვის. მკურნალობა მაღალხარისხიანია: კლინიკის პერსონალმა მომზადება ევროპის ქვეყნებში, ისრაელსა და რუსეთში გაიარა. ამ პროექტისათვის დაახლოებით 20 მილიონი დოლარი დაიხარჯა. მკურნალობა პრაქტიკულად უფასოა, მოქმედებს სოციალური სადაზღვევო შეღავათები: საქართველოს ხელისუფლების განცხადებით, „აფხაზები და ოსები ჩვენი მოქალაქეები არიან და ისინი ისეთივე სიკეთით უნდა სარგებლობდნენ, როგორც დანარჩენი მოსახლეობა“.
აფხაზები სარგებლობენ ყველანაირი შეღავათებით და პროგრამებით, მაგრამ თვლიან, რომ ეს პრივილეგიები მათ ისედაც ეკუთვნით, საქართველოს მიერ მიყენებული სამხედრო ზიანის კომპენსაციის სახით.
წყარო: https://www.ng.ru/cis/2023-04-19/1_8710_abkhazia.html
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
