USD 2.6978
EUR 2.9112
RUB 2.9177
თბილისი
ავთო გოგიჩაიშვილი-მექსიკაში მოღვაწე არქეომაგნეტოლოგი
თარიღი:  2648
ამჟამად მექსიკის ეროვნული უნივერსიტეტის (UNAM) დაქვემდებარებაში არსებულ არქეომაგნიტიზმის ეროვნულ ცენტრს ვხელმძღვანელობ. თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ფიზიკის ფაკულტეტის დასრულების შემდეგ საფრანგეთის მთავრობის სტიპენდიით სამაგისტრო და სადოქტორო პროგრამებზე სამხრეთ საფრანგეთში, ქალაქ მონპელიეში გავაგრძელე სწავლა, რაშიც დამეხმარა ფრანგული ენის ცოდნა. ჯამში ექვსი უცხო ენა ვიცი. პოსტდოკის გასაკეთებლად ვულკანურად აქტიური რეგიონი შევარჩიე და წამოვედი მექსიკის ეროვნული უნივერსიტეტის გეოფიზიკის ინსტიტუტში. ეს არის მსოფლიოს ერთ-ერთი უდიდესი უნივერსიტეტი, სადაც სტუდენტთა და პროფესორ-მეცნიერთა რაოდენობა ნახევარ მილიონს აჭარბებს.
 
ერთი წელი ვაპირებდი დარჩენას, თუმცა უკვე ოცდამეორე წელია აქ ვარ. დავოჯახდი მექსიკელ მეუღლეზე, შვილებიც აქ შეგვეძინა. ბედნიერი ვარ, რომ მომეცა საშუალება შემესწავლა საყვარელი პროცესი არქეოფიზიკაში, რასაც წარმოადგენს გეომაგნიტური ინვერსია. დედამიწის მაგნიტური პოლუსები ჩვენი პლანეტის ისტორიაში ბევრჯერ შეცვლილა, რაც იმას ნიშნავს, რომ კომპასი ზოგჯერ სამხრეთსაც მიუთითებდა. საინტერესოა ე.წ. გარდამავალი პოლარობა, ანუ მაგნიტური ველის მესამე მეტასტაბილური მდგომარეობა, რაზეც ჩემს 200- ზე მეტ ნაშრომში ვსაუბრობ.
ჩემი კვლევის ძირითადი საგანია დედამიწის მაგნიტური ველის ფლუქტუაციების, ანუ ერთგვარად ვარიაციების შესწავლა დროსა და სივრცეში. გეომაგნიტური ველი, რომლის ძირითადი წყარო დედამიწის თხევად ბირთვშია, წარმოადგენს სტაბილურ ფარს, ჯავშანს მზის ქარიდან მომდინარე მაღალი ენერგიის ნაწილაკების წინააღმდეგ. ფართო გაგებით, ეს არის გეომაგნიტიზმი - გეოფიზიკის ერთ-ერთი მთავარი დარგი. რაც შეეხება არქეომაგნიტიზმს, ის იკვლევს დედამიწის მაგნიტური ველის ისტორიას წარსულში განცდილი მიმართულების და ინტენსივობის ვარიაციების გათვალისწინებით. ეს ხდება მაღალი ტემპერატურის ზეგავლენით გამომწვარი არქეოლოგიური მასალების გამოყენებით. არქეოლოგიაში ქრონოლოგიის დადგენა უმთავრესი ამოცანაა. ცალკე საკითხია ფრესკული და ე.წ. გამოქვაბულის მხატვრობის შესწავლა. უნივერსიტეტებში რამდენიმე წელია არსებობს არქეომეტრიის დამოუკიდებელი მიმართულება, რომელსაც სასაზღვრო მეცნიერების თავისებურებები ახასიათებს. არის მოსაზრება, რომ მეცნიერი აპოგეას აღწევს, როდესაც სადოქტორო დისერტაციას იცავს, ასევე შემდეგ, რამდენიმე წელი პოსტდოქტურანტურის დროს. ეს ნაწილობრივ ასეა, მაგრამ ბედნიერი ვიქნები,. თუ მომეცემა საშუალება გამოვიკვლიო რაც შეიძლება მეტი ვულკანური ქანები და არქეოლოგიური არტეფაქტები საქართველოში-ეს არის ჩემი პროფესიული მიზანი.
 
სამშობლო 1993 წელს დავტოვე, თუმცა არასდროს შემიწყვეტია მეცნიერული თვალსაზრისით საქართველოში მოღვაწეობა. ყოველ წელს ჩამყავს საერთაშორისო ექსპედიცია ჯავახეთის ზეგანის ახალგაზრდა ვულკანური ლავური ნაკადების შესასწავლად. აქტიური მონაწილეობა მივიღე დმანისის უძველესი ადამიანის ასაკის დადგენაში. რაც შეეხება არქეომაგნიტურ კვლევებს, მათ გრაკლიანის გორის უნიკალური არქეოლოგიური ზეგალის გარშემო ვაწარმოებ. ვიზიარებ კონფუციუსის მოსაზრებას: “აირჩიე საქმე, რომელიც გიყვარს და არასდროს მოგიწევს მუშაობა ცხოვრებაში.” ეს ჩემთვის ნიშნავს, რომ რასაც ვაკეთებ, ამ საქმეს ვერ დავარქმევ მუშაობას სტანდარტული გაგებით. ეს არის სასიამოვნო პროცესი, გატაცება, რასაც ყოველდღიურად უდიდესი სიამოვნება და ბედნიერება მოაქვს.
 
სპორტი
კახა კალაძე: ეს არ არის უბრალოდ გამარჯვება, ეს თარიღი საქართველოს უახლეს ისტორიაში ოქროს ასოებით იწერება

საქართველოს ფეხბურთელთა ეროვნული ნაკრების გამარჯვების შემდეგ, საქართველოს პრემიერ-მინისტრი ირაკლი კობახიძე, თბილისის მერი კახა კალაძე და ნაკრების წევრები პირველი რესპუბლიკის მოედანზე შეკრებილ გულშემატკივრებს შეუერთდნენ და გამარჯვება მათთან ერთად აღნიშნეს.

კახა კალაძემ მადლობა გადაუხადა ეროვნულ ნაკრებს და და კიდევ ერთხელ ხაზი გაუსვა პლეიოფის ფინალში გამარჯვების განსაკუთრებულ მნიშვნელობას.

„გილოცავთ! რთულია, ვისაუბრო იმაზე, თუ რამხელა გამარჯვება მოიპოვა ჩვენმა ქვეყანამ. ეს არის ის, რასაც ათეულობით წელი ველოდებოდით. ეს არ არის უბრალოდ გამარჯვება, ეს არის ისტორიის დაწერა. საქართველოს უახლეს ისტორიაში 2024 წლის 26 მარტი ოქროს ასოებით იწერება, იმიტომ, რომ ჩვენი ეროვნული ნაკრები ითამაშებს ევროპის ჩემპიონატზე“, - განაცხადა კახა კალაძემ.

დედაქალაქის მერმა მადლობა გადაუხადა ეროვნული ნაკრების გულშემატკივარსაც.

„მადლობა ყველას, ვინც მოედანზე იმყოფებოდა, ვინც სახლიდან უყურებდა ამ თამაშს. ყოველთვის, როცა ჭირდებოდა საქართველოს ეროვნულ ნაკრებს, იდექით მის გვერდში. იყო უამრავი წაგება, იყო რთული პერიოდი, მაგრამ ყოველთვის იდექით იქ, სადაც ჭირდებოდა ქართულ ფეხბურთს, ქართულ სპორტს და ამისთვის მინდა მადლობა გითხრათ თითოეულ თქვენგანს“, - მიმართა გულშემატკივრებს კახა კალაძემ.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.