USD 2.6978
EUR 2.9112
RUB 2.9177
თბილისი
არჩილ ჯორჯაძე - ჩვენი ეკონომიკური პროგრამის გამო
თარიღი:  1064

პირველი მუხლი ჩვენის პროგრამისა მფარველობითი სისტემის შემოღებაა ქართველი ვაჭრების გასამრავლებლად  და გასამაგრებლად

არჩილ ჯორჯაძე

ცნობილი ქართველი ფილოსოფოსი, პუბლიცისტი და პოლიტიკოსი, ილია ჭავჭავაძის იდეოლოგიური მემკვიდრე არჩილ ჯორჯაძე ( 10.01.1872 - 21.03.1913 ) სრულიად ახალგაზრდა წავიდა ამ ქვეყნიდან, მაგრამ იმდენის გაკეთება მოასწრო, რომ მისი ნააზრევისადმი ინტერესი დღემდე არ განელებულა.

განსაკუთრებით  საყურადღებოა, 1911 წელს გამოქვეყნებული მისი წერილი “ჩვენი ეკონომიკური პროგრამის გამო”, სადაც არჩილ ჯორჯაძე წარმოადგენს იმ დროინდელი საქართველოს ეკონომიკური განვითარების მისეულ პროგრამას. განხილული საკითხები იმდენად აქტუალურია დღესაც, რომ გადავწყვიტეთ ყოველგვარი კომენტარის

გარეშე შემოგვთავაზოთ ნაწყვეტები ამ წერილიდან. რომ არა განსხვავება იმდროინდელ და დღევანდელ ლიტერატურულ ქართულს შორის, ძნელი მისახვედრი იქნებოდა, რომ ეს წერილი დღეს კი არა, ერთი საუკუნის წინ არის დაწერილი.  არჩილ ჯორჯაძის საქართველოს ეკომნომიკური განვითარების პროგრამა, რომელიც თეზისების სახითაა ამ წერილში წარმოდგენილი, ჩვენი აზრით სწორედ ის პროგრამაა, რომელიც ისევე აქტუალურია დღეს ჩვენი ქვეყნისთვის, როგორც 109 წლის უკან.

“საქართველოს ეკონომიკური ხასიათი რთული და მრავალფეროვანია. ჩვენში არა თუ ერთი ქალაქი განირჩევა მეორისგან და ქალაქი, საზოგადოდ სოფლისგან, არამედ თვით სოფლებიც ხშირად განსხვავდებიან ერთი ერთმანეთისაგან. ეს მრავალ გვარიანი ხასიათი ჩვენის ეკონომიურის ცხოვრებისა შედეგია ჩვენის წარსულისა, ქართველი ხალხის ძველი ისტორიისა, როდესაც ამ სამეფოებს და სამთავროებს კარ ჩაკეტილი ცხოვრების ხასიათი ჰქონდათ. ჩვენი წარსული ისტორიის დიდი ნაკლულვანება სწორედ იმაშია, რომ მე-XIX საუკუნემდე ვერ განხორციელდა პოლიტიკური, ეროვნული და ეკონომიური განვითარება საქართველოსი.”

“ჩვენი ცდა იმაშია მხოლოდ, რომ შეძლების დაგვარად, შევაგროვოთ ჩვენი დაფანტული ძალ-ღონე, შევაერთოთ სხვადასხვა ნაწილი ჩვენი ერისა და ამ შეერთებით აღვადგინოთ ჩვენი ეროვნება, ვინაიდან ჩვენს პირობებში მყოფი ხალხებისათვის ეროვნების ძალა უნდა ჩაითვალოს ერთად0ერთ წარმატების იარაღად.

ვიცით, რომ საქართველოს გაერთიანებას ხელს შეუწყობს იმისი ეკონომიური საერთო კეთილდღეობა, მისი ნივთიერი გაერთიანება. ამისთვის საჭიროა განვმარტოთ იმ გვარის მიმართულება ჩვენის ეკონომიური პროგრამისა, რომელიც ჩვენის გაერთიანების იარაღად შეიქნება.”

“ჩვენი ეკონომიური პროგრამის დედა-აზრი - საქართველოს ეკონომიკური გაერთიანება უნდა იყოს. და ამ გაძლიერება-გაერთიანებისათვის საჭიროა მტკიცე მფარველობითი სისტემის გზას დავადგეთ. ჩვენს ვაჭრობას, მრეწველობას და მეურნეობას მფარველობა უნდა აღმოვუჩინოთ, ვინაიდან ქართველი ხალხის კეთილ დღეობისათვის აუცილებლად საჭიროა ეკონომიკური მონობიდან განთავისუფლება. ჩვენი გადამზიდავი ვაჭრობა ძალიან სუსტია. კავკასიიდან ყოველ წლივ 14-16 მილიონის საღირალი გადის რუსეთში და უცხოეთში, მაშინ როდესაც ჩვენში მოაქვთ 50 მილიონისა.”

“გასაყიდ საქონელსაც სხვისი ხელით ვასაღებთ. ჩვენს წარმოებელსა და მყიდველს შორის უცხო ტომის შუამავალი უდგა. სარგებლობა მწარმოებელს და მყიდველს უნდა რჩებოდეს და არა გარეშე პირებს, მხოლოდ სანამ ჩვენ ამ წერტილამდე მივაღწევთ, უცხოტომის შუამავალთ (აგენტი-ვაჭარი) ადგილი უნდა დაუთმონ ქართველ ვაჭრებს, რადგან ფული - ეს მძლავრი თანამედროვე ცხოვრების ფაქტორი, ჩვენშივე დატრიალდება. ასე რომ პირველი მუხლი ჩვენის პროგრამისა მფარველობითი სისტემის შემოღებაა ქართველი ვაჭრების გასამრავლებლად და გასამაგრებლად.”

“ჩვენი საზოგადო ეკონომიკური მონობა იმაში მდგომარეობს, რომ მიუხედავად ჩვენი ბუნების სიმდიდრისა, ვერ ვაწარმოებთ ამ სიმდიდრეს და ის საქონელი, რომელიც ჩვენშიაც შემუშავდებოდა, რუსეთიდან და საზღვარ-გარეთიდან მოგვაქვს. მარტო თამბაქო შემოდის ჩვენში 2 მილიონისა. ჩვენ სამჯერ მეტს ვყიდულობთ, ვიდრე ვყიდით

და, საუბედუროდ, ის შემოგვაქვს, რაც ჩვენშიაც კარგად შემუშავდებოდა: ჩითი, მიტკალი, ძაფი, რკინეულობა, თუჯი, სამუშაო იარაღი, შაქარი და სხვა. ყველა ამ საქონლის სასყიდელად ჩვენი მყიდველი ღირებულების ორ ფასს იხდის და სანამ ამგვარი დამოკიდებულება არ გაუქმდება, წელში ვერ გავმაგრდებით და მუდმივ უცხოელების სასარგებლოდ ხარჯის მძლეველნი ვიქნებით. აი სწორედ ამ მოსაზრებიდან გამომდინარეობს მეორე მუხლი ჩვენის პროგრამისა - საჭიროება ნაციონალური მრეწველობის წარმატებისა”

“მესამე მუხლი ჩვენის ეკონომიკურის პროგრამისა, ქართული მიწა-წყლის საკითხია. ჩვენის მოსაზრებით, ამ კითხვას უმეტესი ყურადღება უნდა მივაქციოთ, რადგან ენასთან და გვარტომობასთან მიწაა ერთი უპირველესთაგანი ფაქტორი ეროვნული ცხოვრებისა.”

“ჩვენი მდგომარეობა მეტად მძიმეა, გარემოება შემდეგია: ორი მილიონი დესიატინა მიწა-წყლის ბედია განსაცდელში. ამ უთვალავ მიწას დაცვა უნდა, თვითონ მკითხველმა წარმოიდგინოს, რა უნდა დაემართოს ჩვენ ხალხს, ჩვენს ეროვნებას და პიროვნებას, ამ მიწის ნახევარსაც რომ უცხოელები დაეპატრონონ? ჩვენი გადაგვარება, გაქარწყლება სწორედ მაშინ იქნება.

რასაკვირველია, იმ მოძღვრების შეხედულებით, რომელიც ჩვენში კაპიტალისტების და მუშების შეტაკების ბრძოლის მეტს არაფერს ხედავს, ამ საკითხის სიმწვავე არ სჩანს. მართლაც, ამ შეხედულების ძალით, განა სულ ერთი არ არის - რა ტომის კაცია მამულის პატრონი, ქართველი თუ სომეხი? ქართველი მემამულე, როგორც კაპიტალისტი ისეთივე მტერიაო მუშისა, როგორიც იქნებოდა სომეხი და სხვ.

ჩვენის აზრით, ეგ დიდი შეცდომაა. მიუხედავად ჩვენის მემამულის და გლეხის ერთმანეთთან წინააღმდეგობისა, ხალხის საერთო კეთილდღეობა მოითხოვს, რომ მამული მაინც ქართველს დარჩეს, გლეხია იგი თუ თავადი. ჩვენი მიწა-წყლის უცხოელების ხელში ჩავარდნას, ისევ, თუ კი შეძლებს, ქართველ თავად-აზნაურობას შერჩეს იგი!

დიაღ, ქართველი ხალხის ინტერესები ამასაც კი მოითხოვენ. მხოლოდ, როგორც ზემოთ ვსთქვით, ჩვენი აზნაურობის აღორძინება საეჭვოა და ამისათვის უნდა იმის ზრუნვაში ვიყოთ მაინც, რომ ჩვენი მიწა-წყალი (განურცევლად წოდებისა) ქართველობას შეუნარჩუნოთ.

სილეზიაში (გერმანიაში) პოლონელებმა დაარსეს განსაკუთრებული ეროვნული ბანკი, რომელსაც მიზნად ქონდა შეეძინა ყოველი პოლონელებისგან გაყიდული მამული. ამ მამულებს ჰყოფდნენ ნაწილებათ და პოლონელებს აყიდვევინებდნენ ნაწილ-ნაწილ ან კიდევ ერთიანად. განა ჩვენ კი არ შეგვიძლია დავაარსოთ ამგვარივე დაწესებულება, რომელიც გაუადვილებდა ქართველებს მამულის შეძენას?

თუ ფულიანი მყიდველი გამოუჩნდებოდა გასაყიდ მამულს - აზნაური იქნება იგი, თუ მრეწველ-ვაჭარი, ის იყიდდა ამ მამულს, თუ არა და, ბანკი გაანაწილებდა ხსენებულ მამულს და გრძელვადიანის სესხის საშუალებით ქართველ გლეხ-კაცობას მიჰყიდდა. ფული არ არისო ჩვენში ბანკების დაარსებისთვის. ამ საქმისთვის ფული მოიძებნება. აი, დღესაც აქვს სჯა ჩვენს აზნაურობას, რას მოახმაროს გამოსატანი საადგილ-მამულო ბანკის დამფუძნებელი ფული. ამას სხვაც მიემატება, თუ შეიგნო ჩვენმა საზოგადოებამ თავისი მოვლეობა, და თუ ჩვენი თავად-აზნაურობა თავის უკანასკნელ დანიშნულების ასრულებაზე ხელს არ აიღებს, მან უნდა მოიპოვოს ყოველი ღონისძიება, რათა არ უღალატოს თავის საზოგადოებრივ მოვალეობას.

ამ მოსაზრებიდან ნათლად ირკვევა მესამე მუხლი ჩვენის პროგრამისა - ჩვენ ყოველი ღონისძიება უნდა ვიხმაროთ, რომ ქართველების მიწა-წყალი მათვე შერჩეთ. პოლიტიკო-ეკონომიური მდგომარეობა საქართველოსი იმ გვარია, რომ ჩვენ გვესაჭიროება ჩვენი ერის ეკონომიურად გაერთიანება. ეს გაერთიანება, ვრცელ შრომის განაწილებაზედ და არა კლასურ ანტაგონიზმზედ აშენებული, საჭიროა ჩვენი ეროვნულის წარმატებისათვის.

ჩვენ არ შევეხეთ სხვა წვრილმან საკითხებს ეკონომიკურ კითხვებს, რომელთა განწყობა და განმარტება განსაკუთრებულ ყურადღებას მოითხოვს, არ შევეხეთ ამხანაგობების, სინდიკატების, იაფ-ფასიანი კრედიტის, გზების გაუმჯობესობის და სხვა ამგვარ კითხვებს, არ შევეხეთ იმ განზრახვით, რომ ჩვენი დედა-აზრი არ დაგვეფარა, ნათლად და მტკიცედ გამოგვესახა მიმართულება ჩვენის ეკონომიკურ პროგრამისა, რომელიც მფარველობითი სისტემის დამყარება-დაფუძნებაში მდგომარეობს ვაჭრობა-მრეწველობის დასაცველად და წარმატებისათვის. ამ სისტემის რიგიანად მოწესრიგებას მოჰყვება შრომის განაწილების ასპარეზის გაგანიერება, რაიც საფუძვლად დაედება ჩვენის ქვეყნის ეკონომიურ განვითარებას.”

 

სპორტი
კახა კალაძე: ეს არ არის უბრალოდ გამარჯვება, ეს თარიღი საქართველოს უახლეს ისტორიაში ოქროს ასოებით იწერება

საქართველოს ფეხბურთელთა ეროვნული ნაკრების გამარჯვების შემდეგ, საქართველოს პრემიერ-მინისტრი ირაკლი კობახიძე, თბილისის მერი კახა კალაძე და ნაკრების წევრები პირველი რესპუბლიკის მოედანზე შეკრებილ გულშემატკივრებს შეუერთდნენ და გამარჯვება მათთან ერთად აღნიშნეს.

კახა კალაძემ მადლობა გადაუხადა ეროვნულ ნაკრებს და და კიდევ ერთხელ ხაზი გაუსვა პლეიოფის ფინალში გამარჯვების განსაკუთრებულ მნიშვნელობას.

„გილოცავთ! რთულია, ვისაუბრო იმაზე, თუ რამხელა გამარჯვება მოიპოვა ჩვენმა ქვეყანამ. ეს არის ის, რასაც ათეულობით წელი ველოდებოდით. ეს არ არის უბრალოდ გამარჯვება, ეს არის ისტორიის დაწერა. საქართველოს უახლეს ისტორიაში 2024 წლის 26 მარტი ოქროს ასოებით იწერება, იმიტომ, რომ ჩვენი ეროვნული ნაკრები ითამაშებს ევროპის ჩემპიონატზე“, - განაცხადა კახა კალაძემ.

დედაქალაქის მერმა მადლობა გადაუხადა ეროვნული ნაკრების გულშემატკივარსაც.

„მადლობა ყველას, ვინც მოედანზე იმყოფებოდა, ვინც სახლიდან უყურებდა ამ თამაშს. ყოველთვის, როცა ჭირდებოდა საქართველოს ეროვნულ ნაკრებს, იდექით მის გვერდში. იყო უამრავი წაგება, იყო რთული პერიოდი, მაგრამ ყოველთვის იდექით იქ, სადაც ჭირდებოდა ქართულ ფეხბურთს, ქართულ სპორტს და ამისთვის მინდა მადლობა გითხრათ თითოეულ თქვენგანს“, - მიმართა გულშემატკივრებს კახა კალაძემ.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.